''Ο Θεός έβαλε το σχήμα του Σταυρού εις όλην την φύσιν''

 Tου Φώτη Κόντογλου

Ο Τίμιος Σταυρός είναι το αγιώτατον σύμβολον των χριστιανών. Προσκυνούμεν μόλις ιδούμεν το απλόν σχήμα του που γίνεται μόνον με δύο γραμμές. Ο κάθε άνθρωπος ημπορεί εύκολα να το σχεδιάσει, ή επάνω του ή επάνω εις άλλον ή επάνω εις ένα τοίχον ή επάνω εις το νερόν ή εις τον αέρα.

Αλλά και η πλάσις είναι γεμάτη από αυτό το ιερόν σχήμα και ενθυμίζει εις τους χριστιανούς το πάθος του Χριστού. Φαίνεται εις τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος, εις τας λεγομένας σταυρώσεις των δένδρων, εις τα συμπλέγματα των άστρων, εις τα σχισμάς των βράχων, εις το ξεκλάδεσμα των ποταμών, εις τα κόκκαλα των ζώων και των ιχθύων εις το δερμάτι των φιδιών, εις τα φύλλα των ανθέων, εις το σχέδιον που έχει το χιόνι, εις τα μαλακόστρακα της θαλάσσης.

Νομίζεις οτι ο Θεός έβαλε το σχήμα του Σταυρού εις όλην την φύσιν και εις πολλά από τα τεχνικά έργα που κάμνει ο άνθρωπος, δια να το ενθυμίζει εις την διάνοιάν του. Δια τούτο και ο άγιος Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυς λέγει: "Κατανοήσατε πάντα εν τω κόσμω, ει άνευ του σχήματος τούτου διοικείται ή κοινωνίαν έχειν δύναται. Θάλασσα μεν γαρ ου τέμνεται, ήν μη τούτο το τρόπαιον, ό καλείται ιστίον, εν τη νηϊ σώον μείνη. Γη δε ουκ αρούται άνευ αυτού. Σκαπανείς δε εργασίαν ού ποιούνται ουδέ βαναυσουργοί ομοίως, ειμή δια των το σχήμα τούτο εχόντων εργαλείων. Το δε ανθρώπινον σώμα ουδενί άλλω των αλόγων ζώων διαφέρει, ή το ορθόν τε είναι και έκτασιν χειρών έχειν και ουδέν άλλο δείκνυσιν ή το σχήμα του Σταυρού"

Οι Πατέρες και Κήρυκες ονομάζουν τον Σταυρόν "τρόπαιον σωτηρίας, σύμβολον σωτηρίου πάθους, σύμβολον απολυτρώσεως, στέμμα και διάδημα δόξης".

Οι υμνωδοί της Εκκλησίας μας τον ονομάζουν 
ευλογημένον ξύλον,
της ευσεβείας αήττητον τρόπαιον,
θύραν Παραδείσου,
στηριγμόν των πιστών,
περιτείχισμα της Εκκλησίας,
όπλον ακαταμάχητον,
δαιμόνων αντίπαλον,
νοσημάτων αλεξιτήριον,
δόξαν μαρτύρων,
οσίων εγκαλλώπισμα,
λιμένα σωτηρίας,
βασιλέων κραταίωμα,
σθένος δικαίων,
ιερέων ευπρέπειαν,
ράβδον δυνάμεως,
τυφλών οδηγόν,
ασθενούντων ιατρόν,
ανάστασιν απάντων των τεθνεώτων,
σκέπην κραταιάν,
οικουμένης ασφάλειαν,
ωραιότητα της Εκκλησίας,
φύλακα πάσης της οικουμένης,
δόξαν των αγγέλων,
τραύμα των δαιμόνων,
κλίμακα σωτηρίας,
ζωηφόρον φυτόν,
βότρυν πλήρη ζωής,
ξύλον άχραντον,
θείαν κλίμακα,
όπλον ειρήνης,
αήτητον τρόπαιον.