Σύντομο σημείωμα στους ύμνους του Μεγάλου Απόδειπνου(ΗΧΗΤΙΚΌ)

Του Γιώργου Χαρίτου

Σύντομο Σημείωμα

Την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ακούμε το απόγευμα σε κάθε Ιερό Ναό, να γίνετε η Ακολουθία του Μεγάλου Απόδειπνου. Εν μέσο αυτού ψάλλονται δύο πολύ όμορφοι ύμνοι.

-''Ότι Μεθ'ημών Ο Θεός''

-''Κύριε των Δυνάμεων''

''ΌΤΙ ΜΕΘ ΗΜΩΝ Ο ΘΕΟΣ''

Ο Γνωστός σε όλους αυτός ύμνος είναι βγαλμένος μέσα από την Παλαιά Διαθήκη. Άλλωστε την περίοδο της Μ.Τεσσαρακοστής ακούμε στις ακολουθίες συνέχεια αποσπάσματα από την Π.Διαθήκη. Αυτό συμβαίνει διότι, στην Αρχαία Εκκλησία, το Πάσχα και η Ανάσταση ήταν πολύ συνδεδεμένη με το βάπτισμα των κατηχουμένων. Οι Κατηχούμενοι κατηχούνταν μονάχα από την Παλαιά Διαθήκη και αφού έκρινε ο Επίσκοπος της εκάστοτε περιοχής ότι είναι έτοιμοι για βάπτισμα, τους ανακοίνωνε την Βάπτιση τους η οποία γίνονταν κατά την ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου. Εκείνην την ημέρα, οι Νεοφώτιστοι, τα νέα μέλη της Εκκλησίας του Κυρίου, αφού βαπτίζονταν, κρατώντας στα χέρια τους μία λευκή λαμπάδα, άκουγαν για πρώτη φορά λόγο από την Καινή Διαθήκη, και μάλιστα από το Κατά Ιωάννην Άγιο Ευαγγέλιο, το Θεολογικό Ευαγγέλιο της Εκκλησίας μας, όπου ξεκινάει αναφέροντας την Ενσάρκωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. 

Ο Παραπάνω ύμνος, λοιπόν, ''Μεθ'ημών ο Θεός'' είναι ένας θα λέγαμε Μεσσιανικός ύμνος, τον οποίον γράφει ο Μεγάλος προφήτης Ησαΐας, ο οποίος ονομάζετε και πέμπτος ευαγγελιστής λόγο των πολλών προφητειών του για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Περιληπτικά αναφέρει, πως οι πλανεμένοι λαοί, οι οποίοι κινούνται στο σκότος θα δουν Φως μεγάλο,( δηλαδή τον Μεσσία Χριστό), το οποίο θα δώσει χαρά στον λαό του Κυρίου. Θα γεννηθεί ''παιδίον'' το οποίο θα έχει την εξουσία στους ώμους του, και θα ονομαστεί αιώνιος Πατέρας και Άρχοντας της Ειρήνης, ο οποίος θα καθίσει στον θρόνο του Δαυίδ.

Στο Κείμενο των Εβδομήκοντα, στο Βιβλίο του Ησαΐα βλέπουμε στο 9:1-14 

² ὁ λαὸς ὁ πορευόμενος ἐν σκότει, ἴδετε φῶς μέγα· οἱ κατοικοῦντες ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου, φῶς λάμψει ἐφ᾿ ὑμᾶς. ³τὸ πλεῖστον τοῦ λαοῦ, ὃ κατήγαγες ἐν εὐφροσύνῃ σου, καὶ εὐφρανθήσονται ἐνώπιόν σου ὡς οἱ εὐφραινόμενοι ἐν ἀμήτῳ καὶ ὃν τρόπον οἱ διαιρούμενοι σκῦλα. ⁴ διότι ἀφῄρηται ὁ ζυγὸς ὁ ἐπ᾿ αὐτῶν κείμενος καὶ ἡ ράβδος ἡ ἐπὶ τοῦ τραχήλου αὐτῶν· τὴν γὰρ ράβδον τῶν ἀπαιτούντων διεσκέδασε Κύριος, ὡς τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἐπὶ Μαδιάμ. ⁵ ὅτι πᾶσαν στολὴν ἐπισυνηγμένην δόλῳ καὶ ἱμάτιον μετὰ καταλλαγῆς ἀποτίσουσι καὶ θελήσουσιν εἰ ἐγενήθησαν πυρίκαυστοι. ⁶ ὅτι παιδίον ἐγενήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐγενήθη ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ, καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελός, θαυμαστὸς σύμβουλος, Θεὸς ἰσχυρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος· ἐγὼ γὰρ ἄξω εἰρήνην ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, εἰρήνην καὶ ὑγίειαν αὐτῷ. ⁷μεγάλη ἡ ἀρχὴ αὐτοῦ, καὶ τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ὅριον ἐπὶ τὸν θρόνον Δαυὶδ καὶ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ κατορθῶσαι αὐτὴν καὶ ἀντιλαβέσθαι αὐτῆς ἐν κρίματι καὶ ἐν δικαιοσύνῃ ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸν αἰῶνα· ὁ ζῆλος Κυρίου Σαβαὼθ ποιήσει ταῦτα.

Σε μετάφραση

Ο λαός των χωρών αυτών, που ευρίσκεται και ζη στο πνευματικόν σκότος, θα ίδουν πρώτοι το μέγα φως του Μεσσίου. Εις σας, που κατοικείτε εις την χώραν, όπου επικρατεί η σκια του θανάτου, θα λάμψη το σωτήριον και χαρμόσυνον φως.

Το πλείστον μέρος του λαού, που επίστευσε, και το οποίον, Κυριε, αποκατέστησες εις την ευφροσύνην σου με το φως και την σωτηρίαν, που θα δώση ο Μεσσίας, αυτοί θα ευφρανθούν ενώπιόν σου, όπως ευφραίνονται οι γεωργοί κατά την ώραν του θερισμού και οι νικηταί κατά την ώραν, που μοιράζονται μεταξύ των τα λάφυρα.

Διότι θα έχη πλέον αφαιρεθή από αυτούς ο ζυγός της δουλείας, που τους εβαρυνεν, όπως επίσης από τον τράχηλόν των η οδυνηρά ράβδος εκείνων, οι οποίοι τους κατεδυνάστευαν. Διότι την ράβδον εκείνων, οι οποίοι τους εξηναγκαζαν εις έργα δουλείας, την συνέτριψε και την διεσκόρπισεν ο Κυριος, όπως ικατά την ημέραν, κατά την οποίαν επραγματοποιήθη η συντριβή των Μαδιανιτών.

Διότι αι στολαί και τα ιμάτια, τα οποία οι καταδυναστεύοντες εμάζευσαν με δόλον και απάτην και καταπίεσιν, θα τα αποδώσουν με το παραπάνω. Οι δε λυτρωμένοι άνθρωποι θα θελήσουν, όπως όλα αυτά παραδοθούν εις την φωτιάν.

Αυτά δε θα πραγματοποιηθούν, διότι θα γεννηθή δι' ημάς παιδίον, θα δοθη εις ημάς ο υιός αυτός, του οποίου η αρχή και εξουσία υπάρχει απ' αρχής επάνω στους ώμους του και θα καλήται το όνομα αυτού αγγελιαφόρος της μεγάλης βουλής του Θεού, θαυμαστός σύμβουλος, Θεός ισχυρός, εξουσιαστής, αρχηγός της ειρήνης, πατήρ του μέλλοντος αιώνος. “Εγώ, λέγει ο θεός, θα φέρω την ειρήνην στους άρχοντας, ειρήνην και υγείαν θα χορηγήσω στο παιδίον αυτό.

 Η βασιλική του εξουσία θα έχη απεριόριστον έκτασιν, θα εκτείνεται εις όλην την οικουμένην. Της δε ειρηνικής του βασιλείας δεν θα υπάρχη τέλος. Αυτός θα ανορθώση τον θρόνον και την ένδοξον βασιλείαν του προφητάνακτος Δαβίδ, θα αναλάβη και θα φέρη εις πέρας το έργον αυτής της άνορθώσεως με δικαίον κρίσιν από τώρα και στους αιώνας των αιώνων”. Η άπειρος αγάπη του Κυρίου παντοκράτορας προς τον λαόν του θα πραγματοποίηση αυτά.

Στον Δεύτερο ύμνο ακούμε 

''Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. ''

Σε αυτόν τον ύμνο, λέγοντας τον, και προσευχόμενοι προς τον Κύριο, εμπιστευόμαστε τον Θεό, ως ''Κύριο των Δυνάμων, τον οποίο καλούμε να έρθει δίπλα μας, διότι δεν έχουμε κανέναν άλλον για βοηθό, στις θλίψεις μας, τον οποίον και καλούμε να μας ελεήσει ως εύσπλαχνος και Φιλάνθρωπος Θεός.

Ανάμεσα λέγονται στοίχοι από τον 150 Ψαλμό του Δαυίδ

ΑΙΝΕΙΤΕ τὸν Θεὸν ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν στερεώματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ·

2 αἰνεῖτε αὐτὸν ἐπὶ ταῖς δυναστείαις αὐτοῦ, αἰνεῖτε αὐτὸν κατὰ τὸ πλῆθος τῆς μεγαλωσύνης αὐτοῦ.

3 αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν ἤχῳ σάλπιγγος, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν ψαλτηρίῳ καὶ κιθάρᾳ·

4 αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν τυμπάνῳ καὶ χορῷ, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνῳ·

 5 αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις εὐήχοις, αἰνεῖτε αὐτὸν ἐν κυμβάλοις ἀλαλαγμοῦ. 6 πᾶσα πνοὴ αἰνεσάτω τὸν Κύριον. ἀλληλούϊα.