ΑΦΙΈΡΩΜΑ:Το κρυφό σχολειό, Μύθος η Πραγματικότητα;(Μέρος Δεύτερο)

DeskOlasthnforaa.blogspot.gr

Αποστομωτικό για τούς  αρνητές  των  ‘’Κρυφών Σχολειών’’  καί  λίαν εύγλωττο, διότι συνοψίζει  τα  όσα  εκθέσαμε  μέχρι τώρα  είναι το  ακόλουθο  απόσπασμα  από  το  βιβλίο του  Γάλλου δημοσιογράφου  Rene Puaux  ‘’Δυστυχισμένη Βόρειος  Ήπειρος’’,   (ελλην.  έκδοση  εκδ. Τροχαλία  Αθήναι  α.χρ.).  Ο Puaux (Πυώ)  περιηγήθηκε  την  Ήπειρο τό 1913,  ακριβώς  μόλις  τά  εδάφη  αυτά  είχαν  ελευθερωθεί  από  τον  ελληνικό στρατό.  Συνομιλώντας  μέ  Έλληνες Ηπειρώτες,  οι  οποίοι  τότε  γιά πρώτη φορά απηλλάγησαν από τον τούρκικο  ζυγό,  μαθαίνει  έκπληκτος  και τά εξής: ‘’Κανένα  βιβλίο  τυπωμένο στήν Αθήνα δέν   γίνονταν   δεκτό  στα  σχολεία  της  Ηπείρου.  Ήταν επιβεβλημένο νά τά προμηθεύονται όλα από την Κωνσταντινούπολη. Η ελληνική  Ιστορία  ήταν  απαγορευμένη. Στήν περίπτωση  αυτή  λειτουργούσαν  πρόσθετα  κρυφά  μαθήματα,  όπου  χωρίς βιβλία, χωρίς  τετράδια,  ο νεαρός  ηπειρώτης  μάθαινε  γιά   τή  μητέρα πατρίδα,  διδάσκονταν  τόν εθνικό  της   ύμνο,  τά  ποιήματά  της  καί  τούς  ήρωες  της.  Οι  μαθητές  κρατούσαν  στά  χέρια τους  την  ζωή  τών  δασκάλων  τους. Μία  ακριτομυθία  μία  καταγγελία  ήταν  αρκετή. Δεν  είναι συγκινητικό,  αυτά  τά  διακόσια  μικρά  αγόρια  καί  τά  διακόσια πενήντα  κοριτσάκια  νά   δέχονται  τίς  επί  πλέον  ώρες τών  μαθητών  (στην ηλικία, πού  τόσο  αγαπούν   καί  επιστρέφοντας  στίς  οικογένειες   τους  μέ τά χείλη  ραμμένα  νά  κρατούν  τόν  ενθουσιασμό  μυστικό  στήν καρδιά;’’(σελ. 126)

      Το  ντοκουμέντο  αυτό, πού  προέρχεται  από  μαρτυρία  ξένου  περιηγητή, άρα  ανεπηρέαστου  από  τά  ιδεολογικά  ρεύματα  πού  επεκράτησαν  στήν Ελλάδα  μετά  τήν  απελευθέρωσή  της,  μας  δείχνει  ότι  ακόμη  και  5-6  χρόνια  πρίν  από  τήν  διάλυση  της  οθωμανικής  αυτοκρατορίας,  ακόμη  καί  σε  εποχή  πού λειτουργούσαν  ελεύθερα  τά  ελληνικά  σχολεία,  υπήρξαν  παράλληλα  κρυφά  σχολειά  γιά να μεταδώσουν  τήν  αγωνιστικότητα  καί  τόν  πόθο  γιά  ελευθερία. Νά μεταφέρουν  στά  παιδιά  τό  μήνυμα  πού  τούς διδάσκει  ο  ιερεύς  στό  συγκινητικό  ποίημα  τού  Ιωάννη  Πολέμη  μέ  τίτλο  ‘’Το  Κρυφό  Σχολειό’’:

                                     Μή  σκιάζεστε  στά σκότη!

                                     Τής  λευτεριάς  τό  φεγγοβόλο  αστέρι

                                      τής  νύχτας  τό  ξημέρωμα  θα  φέρει!

        

     Μία  ενδιαφέρουσα  μαρτυρία  έχουμε  καί  από  ένα  εξόχως  μαρτυρικό  καί  ταλαιπωρημένο  τμήμα  τού  Ελληνισμού,  τήν  μεγαλόνησο Κύπρο. Ο Κύπριος  αρχιμανδρίτης  Γαβριήλ  Σαμπατακάκης  γράφει  τό  1921  γιά τίς  εξελίξεις  στήν  ιδιαίτερη  πατρίδα  του: 

     ‘’Η θαυμάσια  αυτή  ανάπτυξης  τού  εθνικού  αισθήματος  οφείλεται,  πρό  παντός,  είς  τα  Σχολεία,  τόν  Τύπον  καί  τήν Εκκλησίαν.   

Της ευκαιρίας της αγγλικής κατοχής δραξάμενος ο κυπριακός λαός έσπευσε ως η διψάσμένη έλαδος τρέχει δρομαία επί τας πηγάς των υδάτων ούτω και ούτος προτς τα νάματα της παιδείας. Και ηδύνατο τις να ιδή διλοτιμούμενος τους πολίτας και τους χωρικούς να ιδρυώσι δι ιδίων δαπανών σχολάς να φροντίζωσι να διορίζωσι διδάσκαλον τον καλύτερον μεταξύ αυτών. Ιδρύθητο Παγκρυπριον Γτμνάσιον και οι λοιπαί των κεντρικών πόλεων σχολαί αιτίνες ήρξαντο να χαλκευωσιν Έλληνας χαρακτήρας, να εξαποστέλλωσι διδάσκαλους εις τα διάφορα χωρία, διδάσκοντας ουχί πλέον την Οκτώηχον ουχί το ψάλτήριον, ουχί Θρησκείαν, αν και ταύτα και αύτη ήσαν αναγκαία αλλά τα ανδράγάθήματα των αρχαίων και νεωτέρων Ελλήνων ηρώων,.. τας Μαύρας της δουλείας ημέρας και τέλος την ιδέαν της πατρίδος και ελευθερίας…’’(Ιδέ Κωστή Κοκκινόφτα, Κυκκώτικα Μελετήματα, τόμος Α΄, Λευκωσία 1997). Το κείμενο αυτό μας λέγει δύο σημαντικές αλήθειες! Πρώτον ότι οι Έλληνες της Κύπρου έσπευσαν να ανοίξουν σχολεία όλων των Βαθμίδων μόνον όταν άρχισε η αγγλική κατοχή(1878 κ.ε.) προφανώς διότι φοβούνται η δεν εμπιστεύονταν τους Τούρκους. Οργανωμένη ελληνική παιδεία δεν υπήρξε επί τουρκοκρατίας στην Κύπρο με εξαίρεση την σχολή της Μονής Κύκκου που κι αυτή λειτούργησε στα μέσα του 18^ου Αιώνος. Τι υπήρξε; Μας το λέγει σαφώς ο Κύπριος Ιερωμένος και αυτή είναι η δεύτερη σπουδαία αλήθεια: Διδασκαλία στοιχειωδών γνώσεων μέσω του Ψαλτηρίου και της Οκτώηχου άρα που αλλού; Στα Μοναστήρια και στους Ναούς. Όταν λοιπόν οι Έλληνες μίας περιοχής φοβούνται ή παρεμποδίζονται να ανοίξουν δημοσίως σχολείο κατά την διάρκεια των ‘’Μαύρων της δουλείας χρόνων’’ κατέφευγαν στα ‘’κολλυβογράμματα’’ του ιερέως η του μοναχού. Ε, Λοιπόν αυτό ακριβώς ήταν το κρυφό σχολειό.

Συνεχίζετε...

-------------------------------------------------------------------

Βιβλιογραφία 

''Το Κρυφό σχολειό - Μύθος η Πραγματικότητα;''
Εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας,

της Εκκλησίας της Ελλάδος

Έκδοση Β' 1999 (Απρίλιος) 

Κείμενο του Κυριάκου Ι.Φίνας,
Πρόεδρος Κοινότητος Λίνδου-Ρόδου